İnsülin Direnci Nedir? Kan Şekeri Dengesizliğinin Sessiz Alarmı

🟡 Ben bir doktorum. Ama dürüst olayım; tıp fakültesinde insülin direncini sadece “ileride tip 2 diyabet olur” diye öğrendik. Oysa bugün görüyorum ki bu mesele çok daha derin, çok daha yaygın ve düşündüğümüzden erken başlıyor.

İnsülin direnci, vücudumuzun “şekerle olan diyaloğunda” ciddi bir bozulma anlamına geliyor. HOMA-IR testiyle ölçebildiğimiz bu tablo; kilo verememekten, enerji düşüklüğüne, gece acıkmalarından, odaklanma sorunlarına kadar birçok problemin altından çıkıyor.

Bu yazıda hem kendi klinik gözlemlerimden hem de bilimsel kaynaklardan yola çıkarak, insülin direncini detaylarıyla anlatacağım.

🔵 İnsülin Direnci Nedir?

İnsülin, pankreastan salgılanan bir hormondur ve görevi basit gibi görünür: kan şekerini hücrelere sokmak. Ancak vücut uzun süre yüksek şekerle karşı karşıya kalınca hücreler bu insüline karşı duyarsızlaşır.

İşte buna insülin direnci diyoruz. Yani vücut, şekerin hücrelere girmesi için daha fazla insülin salgılamak zorunda kalır. Ve bu fazlalık sadece pankreası yormaz; aynı zamanda kilo alımını tetikler, enerji metabolizmasını bozar, hatta inflamasyonu artırır.

🔵 HOMA-IR: Sessizliği Bozan Test

İnsülin direnci bazen yıllarca semptomsuz seyreder. Ancak basit bir kan testiyle bu tabloyu yakalayabiliriz: HOMA-IR (Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance).

Bu test, açlık glikozu ve açlık insülin seviyenizden hesaplanır. Genel olarak:

HOMA-IR > 2.5 → insülin direnci sinyali
HOMA-IR > 3 → klinik düzeyde insülin direnci

Ben birçok hastamda, HOMA-IR 3.5’in üzerinde olduğu halde “benim kan şekerim hep normaldi” cümlesini duydum. Ama işin püf noktası bu: kan şekeri değerleri yıllarca normal kalabilir, ama insülin yıllardır çırpınıyor olabilir.

🔵 Kan Şekeri Değerleri Ne Kadar Anlamlı?

Açlık kan şekeri genellikle uzun süre referans aralıkta kalır (örn. 90-95 mg/dL). Ancak sürekli yükselen insülin bunu baskılar. Yani siz her sabah kan şekerinize bakıp “iyi” zannederken, vücudunuz arka planda direnmeye başlamış olabilir.

🔄 Bu noktada sürekli glikoz ölçümü yapan CGM sistemleri, bu döngüyü daha net ortaya koyar. Yemekten sonra yükselen kan şekeri değerlerine bakarak vücut direncini çok daha hassas görebiliriz.

🔵 İnsülin Direncinin Belirtileri

İnsülin direnci sinsi ilerler ama bedende iz bırakır. İşte sık gördüğüm belirtiler:

Yemekten sonra hemen acıkma
Tatlı isteği (özellikle gece)
Göbek çevresinde yağlanma
Sabah yorgun uyanma
Düşük enerji, odaklanma sorunu
Ciltte koyulaşmalar (özellikle ense, koltuk altı)

🔵 Bilim Ne Diyor?

2021 yılında yayınlanan bir çalışmada, insülin direnci olan bireylerde glikoz metabolizmasının bozulmasının 3 yıl içinde tip 2 diyabete dönüşme riskini 5 kat artırdığı gösterildi. (kaynak)
Başka bir çalışmada, HOMA-IR düzeyi 3’ün üzerinde olan bireylerde bel çevresi artışı ve karaciğer yağlanması ile güçlü korelasyon bulundu.

Bu veriler, insülin direncini yalnızca “ileride olabilir” diye değil, bugünden ele almamız gerektiğini gösteriyor.

İnsülin direncinin bel çevresi artışı ve karaciğer yağlanması ile güçlü korelasyonu var. — İnsülin direncinin **bel çevresi artışı ve karaciğer yağlanması** ile güçlü korelasyonu var.

🟣 Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

İnsülin direnci zayıf kişilerde de olur mu?Evet. Özellikle “skinny fat” dediğimiz kişilerde; kas oranı düşük, yağ oranı yüksek olabilir.

İnsülin direnci diyabet midir?Hayır ama tip 2 diyabetin öncesidir. Müdahale edilmezse diyabete evrilebilir.

İnsülin direnci tamamen düzelebilir mi?Evet. Beslenme, egzersiz, uyku ve stres yönetimiyle insülin duyarlılığı tekrar kazanılabilir.

HOMA-IR değerimi nasıl düşürebilirim?İlk adım: basit karbonhidratlardan uzaklaşmak ve yürüyüş gibi düzenli fiziksel aktiviteye başlamak.

🟤 Sonuç ve Kendi Gözlemim

İnsülin direnci, vücudun erken uyarı sistemlerinden biri. Ben hastalarıma bunu “yangın başlamadan dumanı görmek” olarak anlatıyorum.

CGM kullanan bireylerde, çok daha erken dönemde bu glikoz dengesizliklerini fark edebiliyoruz. Özellikle gün içinde alınan basit karbonhidratlara karşı yükselen kan şekeri ve ardından gelen düşüşler, reaktif hipoglisemi döngüsünü başlatıyor — bu da kişide yorgunluk, sinirlilik ve sürekli yeme isteği olarak kendini gösteriyor.

⚪️ Yazar Notu

Bu yazı, Dr. Ozan Yekta tarafından, klinik deneyim ve bilimsel literatür ışığında hazırlanmıştır. İnsülin direnciniz olup olmadığını anlamak için HOMA-IR testi yaptırabilir ve uzman görüşü alabilirsiniz.

Daha fazla içerik için Instagram ve Hakkımda sayfama göz atabilirsiniz.